۸۷ درصد کارکنان نارضایتی شغلی دارند؛ گزارشی که موسسه گالوپ (Gallup) منتشر کرده است. آماری عجیب که نشان می‌دهد درصد زیادی از کارکنان رضایت شغلی ندارند. به‌نظر شما عوامل موثر بر رضایت شغلی کارکنان کدام‌اند؟ یا بهتر است بگوییم اصلا رضایت شغلی چیست و چگونه می‌توانیم به آن دست یابیم؟
رضایت شغلی چیست؟
رضایت شغلی کارکنان در سازمان یعنی این‌که یک کارمند تا چه اندازه نسبت به شغلی که در حال انجامش است انگیزه، خواست و رضایت دارد. تقریبا ۳۰ درصد زمان کارمندان در محیط کار می‌گذرد، پس یکی از مهم‌ترین نقش‌های مدیران این است که محیطی ایجاد کنند که باعث تقویت روحیه و رضایت کارکنان خود شوند. برخی از کارمندان به اندازه‌ای از کار و گذراندن زمان در کنار همکاران خود لذت می‌برند که گذر زمان را متوجه نمی‌شوند، در مقابل افرادی هم هستند که از روی اجبار کار می‌کنند و به قدری از کار خود متنفرند که به دنبال فرصت هستند تا کار خود را ترک کنند.
کارکنان شما جزء کدام دسته قرار دارند؟ از کاری که انجام می‌دهند راضی هستند؟ از کار کردن در کنار شما و محیط کاری لذت می‌برند یا به دنبال فرصتی برای ترک کار هستند؟
رضایت از کار هنگامی اتفاق می‌افتد که یک کارمند احساس ثبات، رشد و تعادل را در کار خود داشته باشد. این بدان معنی است که کارمند زمانی از کار خود خشنود خواهد بود که آن کار، انتظاراتش را به شکل کامل برآورده کند. پیش از پرداختن به عوامل موثر بر رضایت شغلی کارکنان بهتر است ابتدا اهمیت و اثرات مثبت این احساس رضایت را بررسی کنیم، سپس در خصوص عوامل موثر بر رضایت و نارضایتی شغلی کارکنان و سوالاتی که رضایت شغلی را اندازه‌گیری می‌کنند، صحبت خواهیم کرد.
1- اهمیت رضایت شغلی کارکنان
یک کارمند راضی همیشه برای سازمان مهم است، زیرا این کارمند تا آخرین حد، توانایی خود را برای شرکت خرج خواهد کرد. هر کارمند به دنبال رشد حرفه‌ای قوی و داشتن تعادل کاری است. اگر کارمندی از شرکت و کارش خوشحال باشد، تمام تلاش خود را خواهد کرد تا به نوعی این رضایت شغلی را به شرکت برگرداند. اهمیت رضایت شغلی را می‌توان از دو دیدگاه مختلف کارکنان و کارفرمایان مورد بررسی قرار داد:
۱-رضایت شغلی از دیدگاه کارکنان
رضایت شغلی از دیدگاه کارمندان شامل موارد زیر می‌شود:
-
دستمزد ناخالص خوب
-
ثبات شغلی
-
رشد حرفه‌ای مداوم
-
پاداش
-
به رسمیت شناخته شدن
-
دریافت فرصت‌های جدید به طور مداوم
۲- رضایت شغلی از دیدگاه کارفرمایان
برای کارفرما، رضایت شغلی برای یک کارمند، یک جنبه مهم برای به دست آوردن بهترین نتیجه و بالاترین میزان کار از آن‌هاست. یک کارمند راضی همیشه به شرکت بیشتر کمک می‌کند، کمتر خسته می‌شود و برای رشد شرکت تلاش زیادی می‌کند. کارفرمایان باید یک توصیف شغلی خوب برای جذب و توسعه نیروی انسانی ایجاد کنند و به افراد برای یادگیری و رشد فرصت‌هایی دهند و این شرایط را برای آنها فراهم کنند تا به نتیجه دلخواه خود برسند.
هدف از ایجاد رضایت شغلی در کار، حفظ کارکنان فعلی است. توصیه می‌کنیم اگر می‌خواهید درباره حفظ کارکنان و کاهش هزینه‌های سازمان از این طریق بیشتر بدانید به صفحه «حفظ و نگهداری کارکنان در سازمان» مراجعه کنید. |
2- اثرات مثبت رضایت شغلی کارکنان
-
کارایی بیشتر کارکنان
-
افزایش حس وفاداری در کارمندان
-
افزایش سود شرکت
-
حفظ نیروهای انسانی خوب
چه مولفه‌هایی برای رضایت شغلی تاثیر می‌گذارند؟
رضایت شغلی ارتباط مستقیمی با روان‌شناسی کارمند دارد:
-
یک کارمند مورد احترام و شاد در کار، همیشه انگیزه زیادی برای کمک بیشتر دارد.
-
از سوی دیگر، یک کارمند ناراضی عموما بی‌حال است، اشتباه می‌کند و به یک بار بر روی دوش شرکت تبدیل می‌شود.
چه عواملی باعث رضایت شغلی در کارکنان می‌شوند؟
عوامل بسیاری باعث رضایت شغلی کارکنان می‌شوند؛ اما برخی از آنها از اهمیت بیشتری برخوردارند و تاثیرگذارتر هستند. در ادامه به معرفی برخی از مهم‌ترین این عوامل و دلایل اهمیت آنها می‌پردازیم:
۱- جبران خسارت و شرایط کاری
یکی از بزرگ‌ترین عوامل موثر بر رضایت از کار، جبران خسارت و مزایای کارکنان است. کارمند با دستمزد خوب، انگیزه‌ها، پاداش‌ها، بیمه‌های مراقبت‌های پزشکی کامل و غیره در شغل خود شادتر خواهد بود. یک محیط سالم کاری نیز به ارزش کارمند اضافه می‌کند.
۲- تاثیر تعادل در زندگی کاری بر رضایت شغلی کارکنان
هر فرد می‌خواهد یک محل کار خوب داشته باشد که به او اجازه دهد تا با خانواده و دوستانش وقت صرف کند. رضایت شغلی برای کارکنان اغلب به سیاست تعادل زندگی کاری خوب بر می‌گردد. در این سیاست شرکت تضمین می‌کند که کارمند در کنار کار می‌تواند وقت خود را با خانواده خود نیز صرف کند. این کار کیفیت کار کارمند را به میزان چشم‌گیری بهبود می‌بخشد.
پیشنهاد می‌کنیم اگر نمی‌دانید باید چگونه بین زندگی کاری و شخصی تعادل ایجاد کنید، حتما مقاله «تعادل بین کار و زندگی» را مطالعه کنید که در این زمینه راهنمای جامعی برای شما خواهد بود. |
۳- احترام و شناخت
هر فردی که در محل کار خود مورد احترام قرار گیرد، از این اقدام انگیزه‌ای مضاعف دریافت می‌کند. همچنین اگر کارمندان برای سخت کار کردن خود جایزه بگیرند، برای کارهای بعدی بیشتر تلاش خواهند کرد. از این رو شناخت و احترام از عوامل بسیار مهم در رضایت شغلی هستند.
۴- امنیت شغلی
اگر یک کارمند مطمئن باشد که شرکت حتی در صورت آشفته شدن بازار نیز او را حفظ می‌کند، به شرکت اعتماد بیشتری پیدا خواهد کرد و با رضایت بیشتری کار می‌کند. امنیت شغلی یکی از دلایل اصلی رضایت شغلی در کارکنان است.
۵- چالش‌ها
فعالیت‌های کار یک‌جانبه می‌تواند به داشتن کارمندان ناراضی منجر شود. از این رو مواردی مانند چرخش کاری، غنی‌سازی شغلی و غیره می‌توانند در رضایت شغلی کارکنان موثر باشند.
۶- رشد شغلی
کارکنان همیشه رشد شغلی را به عنوان اولویت اول زندگی خود تلقی می‌کنند. از این رو، اگر شرکت به کارکنان جدید خود کمک کند و به آنها نقش شغلی تازه‌تری بدهد، رضایت شغلی را افزایش می‌دهد، زیرا آنها می‌دانند که در حال پیشرفت در حرفه خود هستند.
چندین نظریه وجود دارد که می تواند در ارزیابی و اندازه‌گیری رضایت شغلی کارکنان در سازمان به شما کمک کند. این نظریه‌ها به شما کمک می‌کنند تا پارامترها یا عوامل موثر بر رضایت از کار کارمندان در سازمان را بهتر درک کنید. دو مورد از آنها را در ادامه ذکر خواهیم کرد:
-
نظریه بهداشت هرزبرگ
-
هرم سلسله‌مراتب نیازهای مازلو:
بر اساس نظر مازلو، نیازهای انسان به ۵ دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
-
نیازهای فیزیولوژیک که ابتدایی‌ترین نیاز انسان است.
-
نیاز به امنیت نیاز بعدی انسان است.
-
نیازهای اجتماعی در رده بعدی قرار دارد.
-
نیاز به احترام به عنوان نیاز چهارم مطرح می‌شود.
-
نیاز به خودشکوفایی و خودانگیزشی در بالاترین مرحله قرار دارد.بر اساس این تئوری، نیازهای بالاتر در سلسله مراتب، زمانی پدیدار می شوند که افراد احساس کنند نیاز قبلی را به اندازه کافی برآورده کرده‌اند.
4- عامل ایجاد نارضایتی شغلی
1- تجربه. تجربه‌هایی که یک کارمند از مولفه‌های مختلف محیط کار به دست می‌آورد، بر روی نگرش وی نسبت به آنها تاثیر می‌گذارد. فرض کنید کاری یکنواخت و بدون هیجان باشد، بنابراین کارمند احتمالا از آن ناراضی می‌شود. سازمان‌ها و شرکت‌های زیادی هستند که مبالغ زیادی سرمایه‌گذاری می‌کنند تا کارهای‌شان جالب و چالش برانگیز شود تا کارکنان به طور فعال درگیر کار شده و سطح رضایت شغلی آنها افزایش یابد.
2- پیوستگی. پیوستگی نقش مهمی در رضایت شغلی ایفا می‌کند و این بدین معنی است که اگر شغل فعلی کارمند شبیه شغلی باشد که در گذشته انجام داده، ممکن است سطح رضایت شغلی قبلی خود را به شغل فعلی خود نسبت دهد.
3- یادگیری اجتماعی. در یک سازمان، افراد در قالب گروه‌ها کار می‌کنند و به صورت مرتب و به شکل رسمی و یا غیررسمی با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند، که تاثیر زیادی بر میزان رضایت شغلی آنها دارد. کارکنانی که شغل مشابه دارند با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند و تمایل دارند احساسات مشابهی برای عناصر شغلی مانند کار، دستمزد، شرایط کاری، قوانین، سرپرست، مدیر، و غیره داشته باشند. برای مثال اگر کسی بگوید که این کار خسته‌کننده و بدون چالش است، همه در گروه با آن موافقت می‌کنند و نگرش مشابهی بین آنها ایجاد می‌شود.
4- وراثت. خواص ژنتیکی در زمینه رضایت شغلی افراد بسیار مهم است. بر اساس تحقیق، حدود ۳۰ درصد از رضایت شغلی بر اساس مسائل ارثی است.
اشتباهات مدیران از جمله عواملی هستند که باعث افزایش نارضایتی شغلی و کاهش سطح عملکرد کارکنان، و درنتیجه، ترک خدمت آنها می‌شوند. پیشنهاد می‌کنیم برای کاهش نارضایتی شغلی مقالات موجود در صفجه «اشتباهات مدیریتی» را مطالعه کنید. |
۵ سوال مهمی که برای اندازه‌گیری رضایت شغلی باید از کارکنان خود بپرسید!
برای تمامی شرکت‌ها اندازه‌گیری رضایت شغلی کارکنان امری حیاتی است، زیرا کارایی، بهره‌وری و وفاداری کارمندان به آن بستگی دارد. شرکت‌ها می‌توانند با استفاده از پرسشنامه تحقیقات خود را انجام دهند و از کارکنان در مورد بازخوردهای مختلف سوال کنند و متوجه شوند که آنها چه تفکری نسبت به شغل خود دارند. شرکت‌ها می‌توانند سوالات زیر را برای اندازه‌گیری رضایت شغلی بپرسند و می‌توانند گزینه‌های متعددی مانند راضی، تا حدودی راضی، خنثی، تا حدودی ناراضی، ناراضی را مشخص کنند.
-
آیا از حقوق و مزایای خود راضی هستید؟
-
آیا سهم شما در شرکت با استفاده از جایزه‌ها و پاداش‌ها شناخته می‌شود؟
-
شرایط محیط کاری شما خوب، بهداشتی و رقابتی است؟
-
آیا تعادل زندگی کاری خوبی دارید؟
-
آیا از سیاست‌های شرکت برای رشد حرفه‌ای و آموزش و توسعه خود خوشحال هستید؟
در کنار این سوالات می‌توانید سوالات کامل دیگری را نیز از کارمندان خود بپرسید تا بتوانید به شکل واضحی نظرات آنها در خصوص رضایت شغلی و شرایط شرکت را بشنوید.
نمونه‌ای از رضایت شغلی کارکنان در سازمان
مثال‌های زیادی از رضایت شغلی وجود دارد، زیرا این عوامل با روان‌شناسی هر فرد در ارتباط است. یک کار خاص می‌تواند برای یک کارمند بر اساس حقوق و دستمزد، محل کار، محل زندگی، مسئولیت‌ها، سطح شغلی و غیره رضایت‌بخش باشد و همین کار برای فردی دیگر کاری سخت و ناراحت‌کننده باشد و فرد حتی یک روز نیز در آن شغل دوام نیاورد. برای مثال یک کارمند را در نظر بگیرید که یک سال است به سازمان ملحق شده و برای کار خوب خود پاداش و انگیزه دریافت کرده است. همچنین، شرکت او را برای یک برنامه آموزشی منحصر به فرد انتخاب کرده که می‌تواند در ارتقای حرفه به او کمک کند. همچنین، کارمند می‌تواند به راحتی مرخصی‌های با حقوق بگیرد تا بتواند رویاهای زندگی شخصی‌اش را نیز دنبال کند. از این رو، تمام این عوامل و سیاست‌های منابع انسانی منجر به رضایت شغلی این کارمند می‌شود.
اگر می‌خواهید درباره ایجاد رضایت در کارکنان بیشتر بدانید، توصیه می‌کنیم سخنرانی جذاب آقای مایکل بوش در TED را از دست ندهید. برای مشاهده ویدیو به صفحه «چه چیزی باعث حال خوب کارمندان در محیط کار می‌شود؟» مراجعه کنید. |