آموزش تربیت ارزیاب بر طبق آخرین استاندارد مدل تعالی سازمان EFQM

 

مدل تعالی سازمانی مدلی است که سازمانها را ارزیابی و عملکرد آنها رااندازه گیری می کند. این مدل به سازمانها کمک می کند تا با مقایسه وضعیت موجود و مطلوب خود تفاوتها را شناسایی کنند ، سپس با بررسی علل وقوع این تفاوتها راه حلهای بهبود وضع موجود را پیدا و آنها را اجرا نمایند. ( تعریف عمومی مدل تعالی) بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت یا European Foundation of Quality Management که به اختصار EFQM خوانده میشود در سال 1988 توسط 14 شرکت بزرگ اروپایی تشکیل شد و در حال حاضر 600 سازمان بزرگ چند ملیتی و ملی عضو آن هستند . EFQM  در حقیقت یک سازمان غیر انتفایی متولی بررسی چهارچوب تعالی سازمانی موسوم به  EFQM Excellence Model, است . ابتدا به بررسی مدل تعالی سازمانی میپردازیم :
گفتیم که این چهارچوب جهت ارزیابی و بررسی علل تفاوت بین وضع مطلوب و وضع موجود است . در اینجا ابتدا یک دید کلی از وضع مطلوب برای هر سازمان را بیان میکنیم . بنابه تعاریف مدیریتی هر سازمان در تلاش است که در نهایت برنامه ریزی های بلند مدت خود به یک سازمان سرآمد در یکی از چهاچوب های مدیدیتی تبدیل شود در EFQM  تعریفی از سازمان سرآمد بدین شکل وجود دارد که :  سازمانی سرآمد است که بتواند رضایت کلیه ذینفعان سازمان را برآورده نماید. ذینفعان سازمان عبارتند از کارکنان ، مشتریان ، جامعه ، سهامداران ، شرکای تجاری و کلیه افرادو سازمانهایی که از سود سازمان منتفع و از ضرر آن متضرر می گردند

اصول بنیادین تعالی سازمان

1 نتیجه گرایی
2- مشتری مداری
3- رهبری و ثبات در مقاصد
4- مدیریت مبتنی بر فرآیندها و واقعیت ها
5- توسعه و مشارکت کارکنان
6- یادگیری،نوآوری و بهبود مستمر
7-توسعه شراکت ها
8- مسئولیت اجتماعی شرکت
نتیجه گرایی
نتیجهگرایی

سازمان سرآمد به نتایجی دست مییابد كه تمامی ذینفعان سازمان را مشعوف می
كند

مزایایی كه از به كارگیری این اصل عاید سازمان می شود:

 1- ایجاد ارزش افزوده برای تمام ذینفعان

2-موفقیت پایدار برای تمام ذی
نفعان

3- درك نیازمندی
های حال و آینده سازمان

4-ایجاد هم راستایی و تمركز در سطح سازمان

5-مشعوف كردن
ذینفعان سازمان
مشتری مداری

مشتری مداری

سازمان سرآمد ارزش پایدار برای مشتری ایجاد میكند

مزایایی كه از به كارگیری این اصل عاید سازمان می شود:

1- وجود مشتریان مشعوف شده

2- سطح بالای حفظ مشتریان و جلب اعتماد آنها

3-توسعه سهم بازار

4-موفقیت پایدار سازمان

5-درك مزایای رقابتی

رهبری و ثبات در مقاصد
رهبری و ثبات در مقاصد

 سازمان سرآمد رهبرانی دارد كه جهتگیری شفافی برای سازمان وضع كرده اند


مزایایی كه از به كارگیری این اصل عاید سازمان می شود:
1- روشن شدن مقصود و جهت‌گیری سازمان
2- ایجاد یك هویت شفاف برای سازمان
3-ایجاد رفتارهای سازگار و الگو در سطح سازمان
4- دستیابی به نیروهای كار متعهد‌، با انگیزه و موثر
توسعه و مشارکت کارکنان

توسعه و مشاركت كاركنان

سرآمدی یعنی حداكثر كردن مشاركت كاركنان

مزایایی كه از به كارگیری این اصل عاید سازمان می شود:
1-ایجاد حس تعلق به اهداف و مقاصد سازمان
2-نیروی كار متعهد، وفادار و با انگیزه
3-سرمایه‌های فكری بسیار با ارزش
4-به فعل در آمدن توان بالقوه كاركنان
یادگیری نوآوری و بهبود مستمر

یادگیری، نوآوری و بهبود مستمر

سرآمدی یعنی به چالش طلبیدن وضع موجود و ایجاد تغییر از طریق نهادینه كردن یادگیری به قصد خلق نوآوری

مزایایی كه از به كارگیری این اصل عاید سازمان می شود:

1- ایجاد ارزش افزوده بیشتر
2- بهبود اثربخشی و كارایی
3- افزایش قابلیت رقابت سازمان
4- نوآوری در محصول
5- چالاكی سازمانی

توسعه شراكت ها

 سرآمدی یعنی توسعه و حفظ مشاركتهایی كه برای سازمان ارزش افزوده ایجاد میكنند

مزایایی كه از به كارگیری این اصل عاید سازمان می شود:

1- بهینه شدن شایستگی‌های محوری
2- تسهیم ریسك و هزینه(و كاهش آن برای سازمان)
3- بهبود قابلیت رقابت سازمان
مسئولیت اجتماعی

مسئولیت اجتماعی

 سرآمدی یعنی فرارفتن از چارچوب الزامات قانونی كه سازمان در داخل آنها فعالیت میكند

مزایایی كه از به كارگیری این اصل عاید سازمان می شود:

1-بهبود تصویر سازمان در جامعه
2-افزایش نام تجاری سازمان
3-محیط كار ایمن تر و بهداشتی تر

تمرین اول

مدل تعالی سازمان EFQM

میانگین امتیازات كسب شده در هر معیار

در 34 شركت ایرانی

نمای کلی معیار ها

 

  • مدل EFQM كه نگرشهايي براي دستيابي به تعالي و برتري پايدار در تمام جنبه‌هاي عملكرد را تعيين مي‌كند برپايه منطق زير استوار است :
  • نتايج عالي و ممتاز با ملاحظه عملكردهاي كليدي، مشتريان، كاركنان و جامعه بواسطه ايجاد خط‌مشي و راهبرد توسط رهبري قابل دستيابي است.كه خط‌مشي و راهبرد با استفاده از كاركنان، شركاء و منابع و فرايندها محقق خواهند شد.

ساختار محتواي مدل

  • مدل نشان داده شده نه معيار اصلي(Criterion) را براي ارزيابي پيشرفت سازمان به سمت تعالي و برتري ارايه مي‌كند كه هريك از نه معيار داراي مفاهيم خاص به خود است.

 

  • براي بسط و توسعه هريك از معيارهاي نه‌گانه تعدادي از زير معيارها (Criterion part) شامل 32 زير معيار،آنها را پشتيباني مي‌كنند.زير معيارها در واقع سوالاتي هستند كه مي‌بايست در طول ارزيابي سازمان مورد توجه قرار گيرند.

 

  • تحت هريك از زير معيارها فهرستي از نكات راهنما (guidance point) وجود دارد كه استفاده از اين نكات راهنما اجباري نيست و ضمناً شامل همه جزئيات نميشوند اما مثالهايي هستند كه به درك بيشتر زير معيارها كمك مي‌كنند.
1- رهبری

   تعریف :
رهبران متعالي، آرمان ومأموريت را ايجاد و دستيابي به آنها را تسهيل ميكنند. آنها ارزشها و سيستمهاي مورد نياز براي موفقيت پايدار سازمان را ايجاد كرده و از طريق اعمال و رفتار خود آنها را به اجرا درميآورند. در دورههاي تحولات سازماني، ثبات در مقاصد دارند و هركجا كه ضروري باشد قادرند تا جهتگيري سازمان را تغيير داده و ديگران را به پيروي از آن ترغيب كنند.

1aرهبران، ماموريت، آرمان ، ارزشها و اخلاق سازماني را ايجاد كرده و خود الگوي فرهنگ تعالي در سازمان هستند.

  • ايجاد و توسعه مأموريت، آرمان و فرهنگ سازماني
  • ايجاد ، توسعه و ايفاي نقش الگو در ارزشها، اخلاق سازماني و مسئوليتهاي اجتماعي به منظور حمايت از فرهنگ سازماني
  • بازنگري و بهبود اثربخشي رفتارهاي شخصي رهبري
  • مشاركت فعالانه در فعاليتهاي بهبود
  • ترغيب و تشويق به توانمندسازي (تفويض اختيار)، خلاقيت ونوآوري، بعنوان مثال از طريق تغيير ساختار سازمان، سرمايهگذاري در آموزش و فعاليتهاي بهبود.
  • تشويق ، حمايت و عمل بر اساس يافتههاي فعاليتهاي يادگيري
  • اولويت بندي فعاليتهاي بهبود
  • ترغيب و تشويق همكاريهاي درون سازماني

 

1bرهبران براي اطمينان از ايجاد و استقرار سيستمهاي مديريت و بهبود مستمر آنها، شخصا مشاركت ميكنند.

  • همسوسازي ساختار سازمان به منظور حمايت از پياده سازي خطمشي و استراتژي .
  • اطمينان از ايجاد و استقرار سيستمي به منظور مديريت فرآيندها.
  • تعيين مالكين شفاف براي فرآيندها.
  • اطمينان از ايجاد و استقرار فرآيندي جهت توسعه، جاري سازي و به روزآوري خطمشي و استراتژي
  • اطمينان از ايجاد و استقرار فرايندي جهت اداره موثر سازمان
  • اطمينان از ايجاد و استقرار فرايندي به منظور اندازهگيري، بازنگري و بهبود نتايج كليدي
  • اطمينان از ايجاد و استقرار فرايند يا فرايندهايي به منظور ترغيب، شناسايي، برنامهريزي و استقرار برنامههاي بهبود در جهت توانمندسازي رويكردها، بعنوان مثال از طريق خلاقيت، نوآوري و فعاليتهاي يادگيري.

1cرهبران با مشتريان، شركاي تجاري و نمايندگان جامعه درتعامل هستند .

  • برآوردن، درك و پاسخگويي به نيازها و انتظارات
  • برقراري شراكتهاي تجاري و مشاركت در آنها
  • برقراري فعاليتهاي بهبود مشترك و مشاركت در آنها
  • قدرداني از فراد و تيمهاي ذينفع بخاطر همكاري در كسب و كار، وفاداري و غيره
  • مشاركت در مجامع حرفهاي، كنفرانسها و سمينارها، به ويژه موارد مرتبط با ترويج و حمايت از تعالي
  • ترويج، حمايت و مشاركت در فعاليتهايي با هدف بهبود محيط جهاني و همكاري سازمان با جامعه با در نظر گرفتن احترام به حقوق و منافع نسلهاي آتي.

1dرهبران، فرهنگ تعالي را بين كاركنان سازمان تقويت ميكنند.

  • تفهيم مأموريت ، آرمان ، ارزشها، خط مشي و استراتژي، برنامهها ، اهداف و مقاصد به كاركنان بطور شخصي.
  • در دسترس كاركنان هستند، به طور فعالانه و الهامبخش به سخنان آنان گوش ميسپارند، آنان را متحد ميكنند و پاسخگوي آنان هستند.
  • كمك و پشتيباني از كاركنان جهت دستيابي آنها به برنامهها، اهداف و مقاصد خود.
  • انگيزش و توانمندسازي كاركنان به منظور مشاركت در فعاليتهاي بهبود.
  • قدرداني به موقع و مناسب از تلاشهاي فردي و تيمي در تمامي سطوح سازمان.
  • ترويج و تشويق فرصتهاي برابر و تمايزات

1eرهبران تحولات سازماني را شناسايي و از آن حمايت ميكنند .

  • درك محركهاي دروني و بيروني تحولات سازماني.
  • شناسايي و انتخاب تحولات مورد نياز در سازمان شامل مدل سازماني و روابط بيروني آن
  • رهبري ايجاد برنامههاي تحول
  • ايجاد اطمينان از سرمايهگزاري وتخصيص منابع و حمايت از تحول
  • مديريت ريسك و ارائه مجموعه كلي برنامههاي تحول
  • اطمينان از اعمال موثر تحولات و مديريت ذينفعان
  • تفهيم تحولات سازماني و دلايل اعمال آنها به كاركنان و ساير ذينفعان.
  • حمايت و توانمندسازي كاركنان در مديريت تحول
  • اندازهگيري و بازنگري اثربخشي تحولات و تبادل دانش بدستآمده
2- خط مشی وراهبرد
تعریف
 
سازمان هاي متعالي مأموريت و آرمان خود را از طريق ايجاد استراتژي متمركز بر منافع ذينفعان و با در نظر گرفتن بازار و بخشي كه در آن فعاليت ميكنند پياده مينمايند. خطمشي، برنامه، اهداف و فرآيندها به منظور تحقق استراتژي ايجاد و جاري ميشوند.

 

2aخطمشي و استراتژي مبتني بر نيازها و انتظارات حال و آينده ذينفعان است.

  • جمعآوري و درك اطلاعات به منظور تعيين بازارها و بخشهايي از بازار كه سازمان در حال و آينده در آن فعاليت ميكند.
  • شناسايي، درك و پيشبيني نيازها و انتظارات فعلي و آينده ذينفعان شامل مشتريان، كاركنان، شركاء، جامعه و سهام داران
  • شناسايي، درك و پيشبيني توسعه وضعيت بازار شامل فعاليتهاي رقبا.
2bخط مشي و استراتژي مبتني بر اطلاعات حاصل از اندازهگيري عملكرد، تحقيقات ، يادگيري و فعاليتهاي بيروني مرتبط است.
  • تجزيه و تحليل خروجي حاصل از شاخصهاي عملكرد داخلي
  • تجزيه و تحليل خروجي حاصل از فعاليتهاي يادگيري
  • تجزيه و تحليل تصوير بيروني سازمان و دادههاي مرتبط با آگاهي از نام تجاري
  • تجزيه و تحليل عملكرد رقبا و بهترين سازمانها در همان رده.
  • تجزيه و تحليل دادههاي مرتبط باشايستگيهاي محوري شركاء تجاري بالفعل و بالقوه
  • تجزيه و تحليل دادههاي كوتاه مدت و بلندمدت موضوعات اجتماعي، زيست محيطي، ايمني و قانوني.
  • تجزيه و تحليل دادههاي اثرات محصولات و خدمات در تمامي طول چرخه عمر آنها
  • شناسايي و درك شاخصهاي اقتصادي و آماري جمعيتشناسي.
  • تجزيه و تحليل دادهها به منظور تعيين تاثير تكنولوژي و مدلهاي كسب و كار جديد در عملكرد سازمان.

2cخطمشي و استراتژي ، ايجاد ، بازنگري و به روز ميشوند.

  • ايجاد، بازنگري و به روزآوري خط مشي و استراتژي سازگار با ماموريت و آرمان سازمان و مفاهيم تعالي
  • ايجاد تعادل بين نيازها و انتظارات كوتاه مدت و بلند مدت ذينفعان
  • ارزيابي ريسكها و شناسايي راههاي مقابله با آنها
  • شناسايي مزيتهاي رقابتي حال وآينده
  • شناسايي نيازها و قابليتهاي محوري براي شراكتها و پيمانها به منظور تحقق خط مشي و استراتژي
  • تاكيد مجدد بر حضور در بازارهاي فعلي و يا نياز به تغيير در رويكرد بازار.
  • همسو كردن استراتژي سازمان با شركاء تجاري و همپيمانان.
  • شناسايي عوامل بحراني موفقيت
  • همسو كردن و توسعه مستمر استانداردهاي اجتماعي و زيست محيطي با شركاء تجاري
  • ارزيابي تناسب و اثربخشي خط مشي و استراتژي

2dخطمشي و استراتژي از طريق چارچوب فرآيندهاي كليدي جاري ميشوند.

  • شناسايي، طراحي و تفهيم چارچوب فرآيندهاي كليدي مورد نياز، به منظور تحقق خطمشي و استراتژي سازمان.
  • تفهيم خطمشي و استراتژي به ذينفعان و ارزيابي آگاهي آنها از آن.
  • همسو كردن، اولويت بندي، توافق ، جاري سازي و تفهيم برنامهها، اهداف و مقاصد و پيگيري دستاوردها.
  • ايجاد مكانيزمهاي گزارش دهي گسترده در تمام سازمان به منظور پيگيري مراحل پيشرفت.
3- افراد
 
 تعریف


سازمانهاي متعالي تمامي توان بالقوه كاركنان خود را در سطوح فردي، تيمي و سازماني مديريت كرده، توسعه داده و بکار ميگيرند. آنها عدالت و برابري را ترويج داده و كاركنان را در امور مشاركت داده و آنها را توانمند ميكنند. آنها به گونهاي از كاركنان خود مراقبت نموده، ارتباط برقرار کرده، مورد تقدير قرار داده و به آنها پاداش ميدهند كه انگيزش و تعهد براي بکارگيري مهارت ها و دانششان در جهت منافع سازماني بوجود مي آيد.

3aمنابع انساني برنامه ريزي و مديريت شده و بهبود مييابند.

  • ايجاد و توسعة خطمشيها، استراتژيها و برنامههاي منابع انساني
  • مشاركت كاركنان و نمايندگان آنها در ايجاد و توسعه خطمشيها، استراتژيها و برنامههاي منابع انساني
  • همسو كردن برنامههاي منابع انساني با خطمشي، استراتژي، ساختار سازماني و چارچوب فرايندهاي كليدي
  • مديريت استخدام، توسعه راه كاره شغلي و برنامه ريزي جانشين پروري
  • ترويج و اطمينان از وجود عدالت در تمامي شرايط استخدام شامل خطمشيها، استراتژيها و برنامهها به منظور ايجاد فرصتهاي برابر.
  • استفاده از نظرسنجي كاركنان و ساير روشهاي دريافت بازخور جهت بهبود خطمشيها، استراتژيها و برنامههاي منابع انساني.
  • استفاده از روشهاي نوآورانه سازماني به منظور بهبود روشهاي انجام كار مانند: سازماندهي مجدد زنجيره تامين و كار تيمي منعطف.

3bدانش و شايستگي كاركنان شناسايي شده، توسعه يافته و نگهداري مي‌شود.

  • شناسايي ، دستهبندي و انطباق دانش و شايستگيهاي كاركنان با نيازهاي سازمان
  • ايجاد، توسعه و استفاده از برنامههاي آموزش و توسعه جهت اطمينان از انطباق كاركنان با قابليتهاي مورد نياز سازمان در حال و آينده.
  • توسعه، هدايت و آموزش كليه افراد به منظور كمك به تحقق و دستيابي به تمامي تواناييهاي بالقوه خود.
  • طراحي و ترويج فرصتهاي يادگيري فردي، تيمي و سازماني
  • توسعه كاركنان از طريق تجربه كاري.
  • توسعه مهارتهاي كار تيمي
  • همسو كردن اهداف فردي و تيمي با مقاصد سازمان
  • بازنگري و به روز نمودن اهداف فردي و تيمي
  • ارزيابي عملكرد كاركنان و كمك به آنان جهت بهبود عملكردشان

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.
برای ادامه، شما باید با قوانین موافقت کنید