اگر در صنعت تاسیسات فعالیت می کنید حتما تا کنون با واژه های لوله های بدون درز یا لوله مانیسمان برخورد کرده‌اید. اما این اسامی از کجا آمده‌اند و یا اصلا آیا تفاوتی بین آنها وجود دارد یا خیر ؟
واژه بدون درز معادل فارسی واژه انگلیسی seamless میباشد، این واژه در صنعت لوله و اتصالات به انواعی از لوله و اتصالات اطلاق میشود که در ساختار بدنه خود دارای هیچگونه درزی نیستند، برای روشن تر شدن این موضوع بهتر است ابتدا به صورت مختصر به فرایند تولید انواع لوله های فلزی بپردازیم.
به‌طور کلی لوله های فلزی یا کربن استیل به دو روش درز دار و بدون درز ساخته میشوند، لوله های درزدار عموما با استفاده از عملیات رولینگ و جوشکاری ورق های فلزی ساخته میشوند به این صورت که ورق های فلزی در ضخامت‌های مختلف (وابسته به ضخامت لوله درخواستی) به اندازه محیط لوله برش داده شده و سپس بوسیله عملیات رولینگ و غلطک های مختلف انجام میشود و به مقطع دایره تبدیل میشوند و در انتها با روش های متنوع جوشکاری مثل ERW,EFW,SAW دولبه ورق به یکدیگر جوش داده میشوند، با دقت در طول لوله عموما می‌توان خط جوش مربوطه را مشاهده کرد بغیر از انواعی از لوله های درزدار که درز جوش آنها بوسیله ابزار هایی خاص محو میشوند که به این نوع از لوله ها ، لوله درز مخفی اطلاق میشود.
در فرایند تولید لوله های بدون درز از جوشکاری استفاده نمیشود و بوسیله عملیات های حرارتی و با استفاده از سمبه تولید میگردد ، لیست عملیاتی که روی بیلت ها برای تولید یک شاخه لوله سیاه بدون درز انجام میشود به شرح زیر است:
الف) برش
ب)پیش گرمایش
ج)پیرسینگ یا سوراخ کاری
د)گرد و همگن سازی بوسیله دستگاه الانگاتور
ج)سمبه کاری
خ)تاب گیری
چ)جدا سازی سمبه
ف)کروی سازی
ق)کشش لوله و تغییر طول
ث) خنک کاری
ص) عملیات نهایی شامل اندازه گیری ،آزمایش ،کونیک کردن ، پولیش کاری سطح و باندل کردن
البته روش فوق یکی از روش های تولید لوله های بدون درز میباشد ولیکن در تمام روش ها خروجی محصول مشابه است .
در خروجی نهایی تولید لوله های سیاه بدون درز هیچگونه درز جوشی وجود ندارد و به همین دلیل این نوع لوله ها مقاومت بیشتری نسبت به لوله های سیاه درزدار دارند و بیشتر در سیستم های دما و فشار بالا مثل بخار یا سیستم های آتش نشانی مورد استفاده قرار میگیرند .
حال که مختصری در خصوص روش تولید انواع لوله فلزی توضیح دادیم به سوال اصلی برمیگردیم : لوله بدون درز یا لوله مانیسمان ؟ کدام صحیح است ؟
پاسخ به این سوال ساده است ، لوله مانیسمان با لوله بدون درز هیچ تفاوتی ندارد ولی اگر بخواهیم نام واقعی را انتخاب کنیم باید بگوییم لوله بدون درز .
واژه لوله مانیسمان از نام دانشمند آلمانی ، مکس مانیسمان برگرفته شده است ، برادران آلمانی رینهارد و مکس مانیسمان در سال ۱۸۸۶ میلادی موفق به ثبت اختراع تولید لوله های بدون درز شدند و نام فرایند تولید خود را روش مانیسمان نامیدند آنها سپس شرکت مانیسمان را ثبت کرده و شروع به تولید لوله های بدون درز کردند و تبدیل به اولین برند تولید کننده لوله های بدون درز با برند مانیسمان شدند.
تصویر برادران مانیسمان
جالب است بدانید شرکت مانیسمان آلمان در سال ۱۹۹۹ درامد بیش از ۲۳ میلیارد یورو کسب کرد و توسط شرکت مخابراتی وودافون خریداری شد که این معامله از بزرگترین معاملات قرن بوده است.
با توجه به اینکه اولین لوله های بدون درز وارد شده به ایران نیز با برند مانیسمان وارد شده بود ، کم کم این نام جایگزین نام لوله های بدون درز گردید.
البته با توجه به تلفظ‌های مختلفی که از نام مانیسمان وجود دارد در بعضی مواقع لوله مانسمان نیز تلفظ میگردد.
مراحل مختلف فرایند مانیسمان را می‌توانید در تصویر زیر مشاهده کنید :
